Chinese vrouwen zijn steeds minder happig om te trouwen

Afgelopen oktober stelde een lid van de Communistische Partij in China een radicaal project voor aan de inwoners van het district Xiangyin in de provincie Hunan. Hij noemde het “operatie bedden opwarmen van oudere mannen”.

Het lijkt erop dat vrouwen in Xiangyin er niet in zijn geïnteresseerd in hun geboorteplaatsen te blijven wonen en wegtrekken naar nabijgelegen steden, om daar een nieuw leven op te bouwen. In de dorpen die ze achterlaten, hebben de vrijgezelle mannen het idee dat de wereld hen vergeten is.

Jiang Wenlai schreef voor het partijmedium Red Net dat dit een groot probleem is. Volgens hem is het voor Xiangyin “noodzakelijk” nieuwe manieren te vinden om deze mannen gelukkig te houden en het platteland “nieuw leven” in te blazen. Tijd voor “operatie bedden opwarmen van oudere mannen”.

Jiang wees op een uit vier onderdelen bestaande oplossing van de lokale overheid: een blind-date service, minder papierwerk voor jonge families in dorpen, meer goedbetaalde banen op het platteland en propagandacampagnes voor het huwelijk en het krijgen van kinderen.

Op sociale media in China werd de 'operatie' al snel belachelijk gemaakt. Ze vroegen zich af waarom de vrouwen van Xiangyin "een oplossing" zouden moeten zijn voor de mannen.

Door de verontwaardiging zijn de plannen van Jiang om huwelijken te stimuleren gedwarsboomd, maar het demografische probleem van Xiangyin is symptomatisch voor een nationale crisis. Het aantal huwelijken dat wordt gesloten in China daalt al acht jaar op rij en heeft volgens officiële statistieken het laagste punt in 36 jaar bereikt.

China doet er alles aan om het huwelijkscijfer op te krikken. Door het hele land geven commentatoren en lokale overheden vrijgezelle vrouwen de schuld van de crisis, en sporen ze hen aan te gaan trouwen.

De jeugdafdelingen van de Communistische Partij zijn dit jaar hun eigen datingdiensten begonnen, waarbij ze jonge singles helpen het ijs te breken bij officiële evenementen.

Maar veel Chinese vrouwen zeggen helemaal geen interesse te hebben om zich te binden. Ze zien het huwelijk als mogelijke hindernis op de weg naar economische onafhankelijkheid. Uit onderzoek van de jeugdafdeling van de Communistische Partij onder ruim 2.900 jongvolwassenen blijkt dat 44 procent van de in steden wonende vrouwen tussen de 18 en 26 jaar geen plannen heeft om te trouwen. Dat geldt ook voor een kwart van de mannen.

Samen met het door culturele voorkeuren veroorzaakte mannenoverschot en de enorme kosten van het stichten van een gezin zorgt dat ervoor dat China een tijdperk heeft betreden waarin millenials niet toegeven aan de sociale druk om te trouwen, maar de voorkeur geven aan de financiële onafhankelijkheid van het vrijgezelle leven.

Het huwelijk als financieel risico

De 35-jarige single Chen Yu uit de provincie Guangdong is er aan gewend dat vrienden hun zorgen uitspreken over het feit dat ze nog geen eigen gezin heeft. "Mijn ouders, familie en vrienden zijn bezorgd", zegt ze tegen Insider. "Ze vinden allemaal dat ik op mijn leeftijd een gezin zou moeten hebben. Heel veel Chinese mensen denken zo."

Maar Chen, die arts is in een ziekenhuis, zegt heel gelukkig te zijn met haar huidige leven. Ze heeft een appartement van meer dan 90 vierkante meter in de stad Zhangjiang. Daar ontvangt ze regelmatig haar jongere zusje en haar neefjes, als haar zwager op reis is voor zijn werk.

Het gebrek aan een eigen woning is voor veel Chinese millenials die een huwelijk overwegen een struikelblok. Met de sterk stijgende huizenprijzen in China is het voor sommige koppels echt een 'dealbreaker', schreef Insider eerder al. 

Maar hoewel Chen haar eigen stadsappartement heeft, zegt ze dat het vinden van een echtgenoot niet een van haar levensdoelen is. "Veel mensen hebben het gevoel dat ze zich aan de norm moeten houden dat vrouwen thuisblijven en voor het gezin zorgen, terwijl de mannen elders aan het werk gaan en geld naar huis sturen", zegt ze.

"Als ik single ben, heb ik vrijheid en meer tijd", zegt Chen. "Met de relaties die ik heb en de plekken waar ik heen ga, ben ik niet gebonden aan wie dan ook. Ik heb nog geen man gevonden voor wie ik dat zou willen opgeven."

En Chen is de enige niet. Veel Chinese vrouwen zijn bang dat het huwelijk hen ertoe dwingt hun financiËle vrijheid op te offeren, zegt marketingdirecteur Allison Malmsten van het in Hongkong gevestigde Daxue Consulting.

"In de laatste twee decennia hebben we gezien dat Chinese vrouwen welvarender zijn geworden", zegt Malmsten tegen Insider. "Ze besteden meer geld aan zichzelf in plaats van aan een familie. Er is meer behoefte aan mode en juwelen dan aan een huwelijk of symbolen van een relatie. Ook doen steeds meer vrouwen grote aankopen, zoals een auto of een huis."

"Sommige vrouwen hebben zo'n fijn leven als vrijgezel dat ze dat niet op het spel willen zetten door te trouwen", legt Malmsten uit.

Lees ook: Succesvolle, single vrouwen in China laten op social media zien hoe ze genieten van het leven: een reactie op het negatieve beeld van ongetrouwde vrouwen

Universitair docent sociologie Mu Zheng van de Nationale Universiteit van Singapore zegt dat Chinese vrouwen "dubbel onder druk staan" als ze zowel een succesvolle carrière na willen jagen als een toegewijde huisvrouw willen zijn.

"Steeds meer hoogopgeleide vrouwen stellen een huwelijk uit of zien er helemaal vanaf om aan die druk te ontsnappen", zegt ze tegen Insider.

Malmsten wijst op een onderzoek uit 2021 van de Chinese banensite Zhaopin Recruiting, waaruit blijkt dat 43,5 procent van de ongetrouwde vrouwen huiverig is om in het huwelijksbootje te stappen, omdat ze bang zijn in te moeten boeten op de kwaliteit van leven.

Tegelijkertijd zegt 53,6 procent van de ondervraagde mannen dat de belangrijkste reden waarom ze vrijgezel blijven het feit is dat ze niet genoeg financiële stabiliteit kunnen bieden aan een gezin.

De 40-jarige Esther Zhong vertelt aan Insider dat haar vrijgezelle status haar de vrijheid geeft carrière te maken en al dan niet tijdelijk werk in het buitenland te aanvaarden. De ervaren financieel manager woont en werkt nu in Guangzhou, waar ze 50,000 RMB (ruim 7.000 euro) per maand verdient, maar werkte eerder in onder meer Sydney en Singapore.

"Veel van mijn collega's bij internationale bedrijven moeten nadenken over hun familie en dingen regelen voor hun kinderen als ze de kans krijgen in het buitenland of in een andere Chinese provincie te gaan werken", legt ze uit.

Cehn en Zhong zien allebei meer vriendinnen en collega's die ook als ze de dertig zijn gepasseerd single blijven. Door veel Chinezen wordt dit gezien als een belangrijk beslismoment om zich al dan niet te binden.

"Ja, je zou misschien denken dat je als je een bepaalde leeftijd hebt bereikt een partner of ouder moet worden", zegt Zhong. "Maar heb je jezelf als twintiger afgevraagd of je zo'n leven wil? Om deze rol te spelen in je leven?"

Het demografische gevaar van weinig huwelijken, een laag geboortecijfer en een vergrijzende bevolking

Alleen minder huwelijken is op zich geen reden voor alarm, maar het is wel een belangrijke factor voor de sociale problemen, zegt hoogleraar sociale wetenschappen Stuart Gietel-Basten van de Technische Universiteit van Hongkong.

"Als je alles bij elkaar optelt is het enkele feit dat minder mensen trouwen niet zo'n groot probleem. Het gaat om het hele pakket: we hebben een laag aantal huwelijken, hele lage geboortecijfers en een bevolking die in rap tempo vergrijst, als deze ontwikkeling zich voortzet", stelt Gietel-Basten.

De snel vergrijzende bevolking vormt een demografisch gevaar voor China: er is een slinkende beroepsbevolking, er zijn minder gekwalificeerde professionals en er zijn miljoenen ouderen die zorg nodig hebben.

Maar waar andere Aziatische landen als Japan en Zuid-Korea al jarenlang bezig zijn met het aanpakken van de vergrijzing, kwam China pas in 2021 met een nationale strategie voor het probleem.

"In vergelijking met vroeger, wordt er minder gespaard in China, is er minder arbeidsparticipatie en is er een lager geboortecijfer", zegt hoogleraar Yuan Cheng van de Fudan Universiteit in Shanghai. "Er is geen snelle oplossing, het wordt een lang en moeizaam proces voor de regering."

China heeft ook een serieus probleem in de verhouding tussen mannen en vrouwen. Er is een mannenoverschot van 30 miljoen, zo meldde The South China Morning Post. Per 100 meiden worden er 111,3 jongens geboren.

Mu zegt dat dit, de disbalans tussen mannen en vrouwen in sociaaleconomische rang in het moderne China, ook een belangrijke oorzaak is voor de dalende huwelijksgraad.

Er is volgens haar ook "een hardnekkige norm" waarbij vrouwen onder druk staan om mannen te trouwen die hoger op de sociaaleconomische ladder staan.

Volgens hoogleraar sociale wetenschappen Gietel-Basten betekent dit dat naarmate de gemiddelde vrouw in China welvarender wordt, het voor de armste mannen in China moeilijker zal worden een huwelijkspartner te vinden, terwijl de rijkste vrouwen minder mannen zullen ontmoeten met wie zij willen trouwen.

Die kloof verklaart ook waarom landelijke gebieden als Xiangyin de gevolgen nog sterker voelen.

"Wat gebeurt er met de mannen onderaan de ladder? In Taiwan en Zuid-Korea zouden ze een buitenlandse bruid zoeken", zegt Gietel-Basten. "Maar China is veel minder aantrekkelijk. Als je man een arme boer is in de provincie Gansu, en je daar naartoe trekt vanuit een ander land in Zuidoost-Azië, wordt je leven niet veel beter."

Liever een huisdier dan een kind

Hoewel heel wat Chinese vrouwen nog geen huwelijk aan willen gaan, zegt een aantal van hen tegen Insider dat ze wel zouden overwegen te gaan trouwen op het moment dat ze kinderen willen.

"Chinezen willen over het algemeen graag eigen kinderen hebben", zegt Chen. "Ze willen dat hun familielijn wordt voortgezet. En aangezien er nog altijd een verbod is op buitenechtelijke kinderen in China, is een huwelijk eigenlijk onvermijdelijk als je kinderen wil."

"In westerse landen is er niet zo'n duidelijk verband tussen het huwelijk en het krijgen van kinderen", zegt Gietel-Basten. "Maar in Azie kan je niet echt kinderen krijgen zonder dat je getrouwd bent. Het proces is heel rechtlijnig."

De 31-jarige Zhao Qi heeft al meer dan vijf jaar een vriend. Ze werken allebei als livestreamer en delen een appartement van ruim 90 vierkante meter in Kunming, in de provincie Yunnan.

"Ik denkt niet echt dat het nodig is om te trouwen. We zullen die beslissing waarschijnlijk alleen nemen als we een kind willen", zegt Zhao tegen Insider. "Maar het is moeilijk te bepalen wanneer je daar financieel klaar voor bent."

Het blijkt voor China moeilijk om koppels aan te moedigen meer kinderen te krijgen, zelfs nadat de beruchte eenkindpolitiek in 2016 werd afgeschaft. Vorig jaar werden de regels nog verder versoepeld en werd het families toegestaan tot drie kinderen te krijgen.

De regering probeert geboorten te stimuleren met babybonussen en verlengd zwangerschapsverlof. Maar uit in januari bekend geworden gegevens blijkt dat het geboortecijfer vorig jaar een historisch dieptepunt bereikte.

"De kosten zijn gewoon zo hoog", zegt Zhong, de financieel manager uit Guangdong. "Mensen willen hun kinderen het allerbeste bieden, vooral op het gebied van onderwijs. Maar de mogelijkheden daarvoor zijn beperkt."

Chinese media schatten dat de kosten voor het opvoeden van een kind, van de geboorte tot het bereiken van een volwassen leeftijd, in een grote stad als Shanghai bijna 300.000 euro bedragen. Ter vergelijking: in Nederland worden de gemiddelde kosten van het opvoeden van een kind tot 18 jaar rond de 80.000 euro geschat.

Zhao zegt dat veel millenials die zij kent ervoor kiezen een hond of kat te nemen in plaats van een kind. Dat kunnen ongehuwde stellen namelijk wel zonder een sociaal stigma te krijgen.

"Ze willen wel het geluk ervaren van het zien opgroeien van een kind, maar zijn misschien nog niet klaar voor de financiële verantwoordelijkheid", zegt ze. "De levenskosten zijn hoog en ze moeten ook betalen als een kind ziek wordt en een behandeling nodig heeft. Ik denk dat de meeste jonge mensen daar niet toe in staat zijn."

LEES OOK: Succesvolle, single vrouwen in China laten op social media zien hoe ze genieten van het leven: een reactie op het negatieve beeld van ongetrouwde vrouwen